Dag 1 Vernieuwen
Als je de vernieuwing een plek wilt geven in je eigen werk en je eigen organisatie, dan is het goed om te starten met wat er om je heen gebeurt. Voor de vierde keer op rij, mag Hans Boutellier, bijzonder hoogleraar Veiligheid en Veerkracht (VU) en wetenschappelijk directeur Verwey Jonker Instituut, het NRP Academisch jaar inluiden. Zijn eigen fascinatie om te willen begrijpen wat er in de wereld gebeurt, heeft hem ertoe gebracht hierop te studeren en zijn resultaten in boekvorm te gieten. Zijn weergave van de wereld, complexiteit zonder richting, is geland in het boek De Improvisatiemaatschappij. De complexe netwerkmaatschappij die een gevolg is van individualisering, internationalisering en informatisering. Hij vond een parallel in de jazz, dat ooit door een gitarist werd vertaald als georganiseerde vrijheid. Het opereren in de netwerkmaatschappij vraagt om onder andere licht leiderschap, vakmanschap, elkaar de ruimte gunnen, een structuur (akkoordenschema), ruimte voor vernieuwing, allemaal onderdelen van de jazz. Nu kan niet iedereen direct werken met een dergelijk vergelijk. Voor lokale bestuurders heeft hij zijn theorie vertaald in een tiental principes, Lokaal besturen in de improvisatiemaatschappij. Deze principes zijn niet alleen voor lokale besturen een handvat, maar kunnen dat voor veel organisaties zijn. In een netwerkmaatschappij is het zaak om het netwerk de ruimte te bieden zijn werk te doen. Daarvoor is het bijvoorbeeld verstandig om niet met kaders te werken maar met thema's en principes. Kanaliserend werken is zowel faciliteren als richting geven en ook aangeven wat niet de bedoeling is. Hij houdt een pleidooi voor betekenisvolle communicatie waarbij echt contact met de ander wordt gemaakt. Voor een aantal cursisten, collega's en NRPFORUM leden heel herkenbaar, in een geval al in uitvoering en in andere gevallen een wensbeeld. In zijn laatste boek, Het seculiere experiment, licht hij toe waarom deze improvisatiemaatschappij leidt tot de effecten die we nog niet goed een plaats kunnen geven: migratie en inburgering, populisme, terrorisme en de andere rol van het geloof in de samenleving. Een wetenschapper voorspelt niet de toekomst, maar kan wel adviseren. En het advies van Hans Boutellier is om met elkaar in gesprek te blijven, om elkaar een rol te gunnen in de netwerkmaatschappij en om vorm te geven aan het voortdurende zoekproces naar een emergent systeem van normen en waarden.
Van de maatschappij naar de wereld van transformatie. Hilde Remøy, universitair hoofddocent aan de faculteit Bouwkunde, neemt ons mee in de resultaten van vele onderzoeken die de TU Delft heeft gedaan naar leegstaande kantoren en de transformatie. Transformatie moet worden gezien als een van de oplossingen voor de grote leegstand van kantoren. Vastgoedeigenaren en ontwikkelaars hebben baat bij een tool die de afweging om te komen tot transformatie goed te maken. Hier is in 2007 een start mee gemaakt en de tools worden doorontwikkeld in bijvoorbeeld de gebiedsgenerator. De inzendingen voor de NRP Gulden Feniks biedt een grote hoeveelheid informatie over transformatie. Van 2013-2015 zijn deze onderzocht, ongeveer 100 projecten. Het is interessant om te kijken welke succesfactoren hieruit kunnen worden gedestilleerd. Bijzonder is te constateren welke belangrijke rol de initiatiefnemer inneemt: visie, inzet en uithoudingsvermogen. Bottom-up initiatieven krijgen steeds meer voet aan de grond te krijgen. Ook aspecten van maatschappelijke meerwaarde en leefbaarheid blijken naast waardevermeerdering succesfactoren te zijn. Financiering en wet- en regelgeving blijven de uitdagingen. Hilde Remøy illustreert dit aan de hand van de studentenflat in Delft voor SHS Delft, een corporatie van studenten. Zij hebben zelf de renovatie van een broeder- en zusterflat ter hand genomen en huisvesten nu 150 studenten.
Net na de lunch is er gelegenheid om BK City te bekijken, het gerenoveerde pand waar de faculteit Bouwkunde in is gehuisvest. In de middag mogen de cursisten zelf aan het werk onder begeleiding van Vincent Gruis, hoogleraar Management in the Built Environment TU Delft en vanaf het allereerste begin betrokken bij de NRP Academie. Na eerst de invloeden van de ontwikkelingen op ons werkveld te hebben opgehaald via de DESTEP methode, gaan de cursisten verkennen wat dit voor hun organisaties en voor hunzelf zal gaan betekenen. Een mooie manier om niet alleen de opgave te verkennen maar elkaar ook beter te leren kennen.
