Verbinden dag 1 over de kern van samenwerken
De NRP Academie is het nieuwe jaar gestart op een met recht academische locatie: de Erasmus Universiteit. De eerste module van dit cursusjaar, de verdiepende module Verbinden, is gestart met als thema van de dag: de belangen verbonden.
Andre Köster Divisiedirecteur van de divisie Bouw & Vastgoed van Dura Vermeer en eerste spreker, vindt de tijd waarin wij nu werken een hele boeiende. Er zijn ontzettend veel ontwikkeling en daarin heb je een keuze: ňf je laat het gebeuren, ňf je bent er onderdeel van en geeft er zelf richting aan. Als je het tweede wilt, moet je wel een visie hebben.
André neemt de cursisten mee in een aantal van deze ontwikkelingen. Zo gaat het niet meer over de macht van de gronden, maar over hoe je een waardevol onderdeel kunt zijn van de gebouwde omgeving. Je komt er niet meer mee weg om ‘je dingetje’ te doen, maar je werkt aan een maatschappelijke opgave, waarin verbinding met andere partijen essentieel is. En dat de traditionele manier van werken verandert, heeft te maken met klantbesef. Bewoners willen minder overlast, sneller resultaat en liefst terwijl men gewoon blijft wonen. Dit vraagt om prefabricage, complete producten en vooral andere en betere producten. Verder zal duurzaamheid de agenda van de komende 30 jaar bepalen. Daarvoor gaan en moeten investeringen gemaakt worden, het is een enorme opgave. Gasloos, CO2 neutraal, van lineair naar circulair: de hele wereld vraagt om oplossingen en dat is best beklemmend.
En dan……… Is er het besef dat je onderdeel bent van iets groters, dat je niet meer zomaar met een project bezig bent. Kijkend vanuit de maatschappelijke opgave: Welke bijdrage kunnen we middels het gebouw leveren om bij te dragen aan ontwikkeling van de omgeving. Betrokkenheid is de zoektocht, verbinding vanuit de overtuiging, vanuit samenwerking. Zowel binnen als buiten je eigen organisatie. Nu het net weer wat beter in de business gaat is dit de tijd om die stap te zetten. André dringt aan om de samenwerking in de omgeving te zoeken. In slimme samenwerkingscontracten kom je immers tot invulling van taken daar waar die logisch liggen en niet dat de totale verantwoordelijkheid volledig bij een partij ligt. En zorg voor diversiteit in je organisatie en in de keten.
André geeft voorbeelden waar dat Dura Vermeer volgens hem heel goed is gelukt. Bijvoorbeeld bij de Kunsthal Rotterdam (renovatie met ESCO, compleet in vertrouwen. Groot succes, exploitatie voor 15 jaar. Natuurlijk samenwerkingsmodel). Maar ook waar het niet is gelukt zoals met woningbouwcorporatie Sleutels in Leiden. Hierbij kon Dura zich niet goed genoeg verplaatsen in de opgave van de klant en kon dus niet de juiste bijdrage leveren. En ook waar Dura Vermeer de handschoen heeft moeten oppakken om de samenwerking met Ymere niet te verliezen.
Na deze praktijkervaringen is er tijd voor theorie van de hoogleraar psychologie met een eigen praktijk: Sandra Schruijer. Zij treedt vaak op als begeleider van samenwerkingsprocessen. Samenwerken is aan elkaar waarde toevoegen met behoud van eigen identiteit. Waarom is dat in de praktijk dan zo moeilijk? Sandra geeft aan dat dat komt omdat wij mensen zijn! Je wordt geconfronteerd met een ‘ander’ en de ander is eng. En dat is menselijk. Het bepaalt het Samenwerkingsklimaat aan tafel. Maar er is meer: aan tafel vertegenwoordig je ook je achterban. En de context speelt mee, de oorzaak van een probleem kan daardoor heel ergens anders zitten. Verder zijn er allerlei krachten en machten die we niet benoemen of waar we niet bewust van zijn. Dat zijn onze spoken, ieder neemt eigen bagage mee, eigen individuele leerervaringen. En die kunnen hinderen. En dan is er altijd nog het fenomeen van Leiderschap. Er is altijd wel iemand die zich opwerpt, terwijl niemand aan tafel onafhankelijk leider kan zijn………
En dáárom is samenwerken moeilijk!
Maar het is wel mogelijk om condities voor samenwerken te creëren. Allereerst de partijen bijeenbrengen. De stakeholders die invloed hebben op of beďnvloed worden door de opgave. In het begin kun je beter te veel partijen uitnodigen dan te weinig, ook de partijen die tegen zijn.
Vervolgens tijd nemen om vertrouwen te ontwikkelen. Dat betekent in het begin het verdragen van het wantrouwen. En dan vertrouwen opbouwen door te doen wat je zegt, afspraken waarmaken. Elkaar in het echt ontmoeten is daarin een belangrijke voorwaarde. Een ander is grondregels formuleren, zo kun je gedrag voorspelbaar maken.
En dat maakt het voor onszelf weer net een stukje makkelijker om samen te werken.
Een wandeling naar en rondleiding in de Universiteitsbibliotheek van de Erasmus Universiteit Rotterdam geeft de cursisten de kans om even de benen te strekken. De UB heeft een totale renovatie (bouw en installaties) ondergaan. Ontmoeting, samen werken en samen studeren worden gefaciliteerd door het terugbrengen van licht, transparantie en ruimtelijkheid. Uit het oogpunt van duurzaamheid en comfort zijn in het monumentale gebouw alle gevelkozijnen vervangen door stalen, geďsoleerde kozijnen met driedubbele beglazing.
’s Middags geeft Henk Diepenmaat concrete handvatten om voor de eigen casusopdracht waar de cursisten gedurende deze en de vorige module mee bezig zijn. De belanghebbenden met hun belangen en het verbeterperspectief worden in beeld gebracht. De ‘koffielijst’ wordt gebruikt om de belanghebbenden in kaart te brengen. De ‘kameel’ is bedoeld om zicht te krijgen op het verbeterperspectief van een project. Met het invullen van de PAIR-matrix (Positions, Actions, Interest, Role) voor een aantal cruciale belanghebbenden kan meer inzicht worden verkregen in de manier waarop ze zullen reageren op mogelijke verbetervoorstellen. Hoe krijg je deze partijen mee? Op welke vlakken kan je flinke tegenstand verwachten?