Nieuwsgierigheid brengt jou (en je project) verder
De laatste dag van de module Verduurzamen. Iedereen schrikt ervan hoe snel de tijd gaat; na de zomervakantie nog maar één module te gaan. Zomers voelt het vandaag in ieder geval wel. Een strakblauwe lucht en een fantastisch ontspannen locatie: de serres van de Botanische tuin op Utrecht Science Park (USP). Zoals gebruikelijk is op de laatste dag van de verdiepende modules is het woord aan een alumnus. Over een onderwerp als verduurzamen kunnen we niemand beter bedenken dan Koen van der Hoorn, Adviseur Vastgoed & Campus bij de Universiteit Utrecht (UU).
Koen steekt direct van wal om uit te leggen dat de Botanische Tuinen een onderdeel vormen van de UU. Het is een tuin voor wetenschap, waar veel wordt geleerd van de planten maar ook wordt geëxperimenteerd. Hij benadrukt dat het open is voor publiek, wat later ook duidelijk wordt als we mensen in de naastgelegen kas zien rondlopen. Koen werkt bij de bestuursdienst en adviseert breed over vastgoed en de ontwikkeling van de campus. Hij kwam ooit binnen om asbestsaneringen te begeleiden, maar is doorgestroomd naar de afdeling strategie en advies. Toen de circulaire economie meer bekendheid kreeg, merkte hij dat hij dat in zijn werk wilde integreren. Op de NRP Academie 2019-2020 had hij van Edward van Dongen en Hans Erdmann geleerd om te starten met het stellen van een verre doel en dan het pad te vinden naar dat doel toe. En dit vervolgens te schetsen. Met Cees Anton de Vries maakt hij nu onderdeel uit van een Community of Practice om circulariteit echt een stap verder te brengen. Dat zijn maar enkele voorbeelden van wat hij van de opleiding heeft meegenomen.
Als docent vindt hij het ook zijn taak om tips mee te geven aan de cursisten. Wat hij heeft geleerd is dat door haakjes te vinden in de taal van het College van Bestuur in ambitie- en beleidsdocumenten, hij zijn eigen document kon aanpassen op een wijze dat het ook bij het CvB goed landde. Op deze wijze legde hij het fundament voor toekomstbestendige campus die zichtbaar duurzaam wil zijn en een inspirerend voorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Met 115 gebouwen op een terrein van 325 ha een mooie opgave. Het doel is om vastgoed en huisvesting zo veel mogelijk van waarde te laten zijn voor het primaire proces. Wat Koen duidelijk is geworden is dat UU de unieke kans heeft om de opgave gebiedsgericht op te pakken, dat biedt enorme kansen. Zo kan er ruimtelijke schuifruimte worden benut om ook fysiek straks schuifruimte in werkruimten te hebben. Men wil inkrimpen in ruimte gebruik met 35% en tevens groeien. Er wordt op vijf pijlers ingezet: functioneel, gezond, energie-opwekkend, circulair en klimaatadaptief.
We krijgen de opgave waar Koen mee bezig is, echt te zien. Hij neemt ons mee op een wandeling naar een tweetal gebouwen. Het eerste gebouw is het kruisvormige Hugo R. Kruytgebouw, een brutalistisch gebouw. Onderzoek leverde een document op uit 1970 met een toelichting op de bijzonder betonnen constructie. Destijds gebouwd als onderzoeksgebouw voor biologie en scheikunde. Er is nog altijd een vraag naar (trillingvrije) laboratoria en daar leent dit gebouw zich nog altijd voor. Sterker nog, deze kwaliteit is met nieuwbouw nauwelijks meer te realiseren, lees te betalen. Ook hier is een enorme besparing op de CO2uitstoot te realiseren als het wordt gerenoveerd. De onderste twee lagen kunnen veel meer worden opengemaakt om boven werkruimten te maken en op gebiedsniveau is het plan dit gebouw meer te verbinden in de richting van de Botanische Tuinen.
Het tweede project is het Willem C. Van Unnikgebouw. In 2012 kwam het al voor de helft leeg te staan en vier jaar geleden kwam het op de slooplijst. Eigenlijk kent iedereen dit gebouw. Dit is het hoogste gebouw van de Universiteit en het logo staat hierop. Goed te zien vanaf de snelweg. Als je naar de locatie kijkt, dan realiseer je dat sloop ook veel overlast voor de omliggende gebouwen zal veroorzaken. Herbestemming leek uiteindelijk mogelijk gezien de grote vraag naar kantoren en onderwijsruimten op USP en werd nog interessanter toen bleek dat het casco hergebruiken al 5% van de ambitie van UU was wat betreft de besparing op de uitstoot van CO2. We krijgen een gevoel van de ruimte op een verdieping waar de tussenwanden zijn gesloopt en genieten van het uitzicht vanaf het dak. Hij kan het niet nalaten om de cursisten nog wat tips mee te geven. Laat asbestsanering uit je businesscase. Het is iets wat je sowieso moet doen, ongeacht of je sloopt of transformeert en is derhalve niet interessant als je verschillende scenario’s naast elkaar zet. En maak vooral mockups, vooral in een bestaande situatie. Laat uitvoerende partijen echt zien hoe de constructie is door destructief iets te slopen en uit te proberen of een oplossing ook echt gaat passen. De laatste les van Koen is, nieuwsgierig blijven omdat: ‘you can’t innovate within your comfort zone’.
In de middag is het aan de cursisten zelf. Ze vertellen elkaar wat ze hebben geleerd van de NRP Academie en hoe ze het geleerde verder brengen in hun eigen organisaties. Ze concluderen dat ze voor dat laatste ook elkaar goed kunnen inzetten, want het is het elkaar leren kennen en samenwerken wat ze ook graag willen overbrengen. Met een borrel op het terras in de Botanische Tuinen wensen we elkaar een hele mooie zomer toe.
