Leren stopt niet door het coronavirus bij NRP Academie
We zijn allemaal getroffen door het coronavirus en het was ook vanzelfsprekend dat de bijeenkomsten van de NRP Academie geen doorgang konden vinden. Maar dat wil niet zeggen dat het onderwijs daarmee stil komt te liggen. Het is leuk om alle creativiteit aan te wenden om te zorgen dat wij nog altijd veel kunnen aanbieden aan de cursisten. Dat is dan helaas even zonder inspirerende locaties, zonder direct contact met de sprekers en met elkaar. Het is behelpen, maar dan kunnen we toch door.
De spreker van vandaag zou Wessel de Jonge zijn. Hoogleraar Heritage & Design aan TU Delft en directeur van het bureau wdjarchitecten in de Van Nelle Fabriek Rotterdam. Als architect weet hij als geen ander dat het van belang is te starten met een waardering van het bestaande erfgoed. Bij de waardering van het bestaande erfgoed moet rekening worden gehouden met de economische, de duurzame en de sociaal culturele waarde. En dan wordt het al lastig. Wat bepaalt of het ‘oude meuk’ is? Waarom vinden we een Romeins theater waardevol en het voormalig GAK kantoor in Amsterdam niet terwijl beide gebouwen voorbeelden zijn voor vooruitstrevende technieken in hun tijd? De belangrijke les bij de bepaling van de sociaal culturele waarde is dan ook ‘don’t judge the book by its cover’. In 2017 heeft hij met Marieke Kuipers een publicatie uitgebracht ‘Design from Heritage’, Strategies for Conservation and Conversion waar hij dieper op deze problematiek ingaat.
Wessel heeft een groot aantal voorbeelden van gerealiseerde projecten om dit te illustreren. Hij verstrekt dan ook een artikelen over deze projecten, o.a. Zonnestraal in Hilversum (nooit voor de eeuwigheid gebouwd), GAK gebouw (getransformeerd naar woningen) en Cygnus Gymasium in Amsterdam. Ook heeft hij documentatie gestuurd over het Burgerweeshuis in Amsterdam. Met de NRP Academie hebben we dat project vorig jaar bezocht. Hier volgt wat we daar vorig jaar over hebben geschreven:
Aldo van Eyck heeft het Burgerweeshuis ontworpen als een groot dak met een straat waaronder losse paviljoens zijn geschoven. Hij had er zelfs voor gekozen om de wanden in straatbakstenen uit te voeren. De metafoor die hij gebruikte voor dit gebouw was een ruwe winterjas met een zijde voering. Hoewel het structuralisme ervan uitging dat de structuur meerdere invullingen mogelijk moest maken, is dat hier niet het geval. Het ontwerp was afgestemd op kinderen en het gebruik als weeshuis. Er zijn verschillende mogelijkheden bij het maken van keuzes bij het besteden van het budget. Bij veel monumenten is dat eenduidig en gaat veel aandacht uit naar de voorgevel. Maar het Burgerweeshuis is een alzijdig gebouw. Op een geheel niet wetenschappelijke wijze heeft hij ervoor gekozen om de foto’s die van Eyck zelf had gemaakt, te verzamelen en op die wijze te achterhalen wat de architect zelf het belangrijkste vond van zijn gebouw. Dat bleek vooral de binnenkant te betreffen en de binnenstraat. Dit werd vertaald in een waardekaart. Er werd besloten aan deze zaken meer geld te besteden dan aan de randen van het gebouw.
Het vergt dan ook de nodige verdieping om tot dergelijke werkwijzen te komen. Alleen afgaan op waar structuralisme voor stond, doet in dit geval het ontwerp van het gebouw onvoldoende recht. Als architect kom je ook voor dilemma’s te staan waar je niet omheen kunt. De verlichting in de koepels bijvoorbeeld. Er zijn geen elektravoorzieningen in de koepels van oudsher. Bij het huidige gebruik als kantoorruimte kom je niet meer uit met alleen staande lampen. De koepels zijn nu voorzien van een stuclaag waar alle bedradingen in zijn meegenomen. Naar zijn mening de meest optimale oplossing tussen verduurzamen, beter comfort (naast verlichting ook akoestiek) en de esthetische ervaring van de koepels. Je moet dan voor lief nemen dat je niet meer tegen beton aankijkt. Elk dilemma vraagt om een oplossing. Met een gedegen werkwijze en modelmatige benadering kun je als architect onderbouwen hoe je de balans tussen duurzaamheid en erfgoedwaarde hebt geprobeerd te vinden. NRP DuMo is nu met een werkgroep aan het zoeken hoe dit proces van afwegen en wat je daarbij voor instrumenten kunt gebruiken voor iedereen inzichtelijk kan worden gemaakt.
In de middag vindt de workshop van Barbara Middelhoff van zowel NRP Academie als Circo in de vorm van een webinar plaats. De eerste keer dat we dit uitproberen bij de NRP Academie. De webinar bracht Barbara in beeld, haar presentatie en een chatfunctie. We hebben met 20 deelnemers 2 uur aan de hand van haar opzet gewerkt aan het creëren van nieuwe businesskansen via circulair design. Circo staat voor Creating Business through Circular Design en geeft invulling aan het nationale Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023. Het wordt gefinancierd door het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, enkele decentrale overheden en enkele private partijen. Verschillende programma’s worden aan bedrijven worden aangeboden die met hun projecten passen in de vijf transitie agenda’s. Dit kan een driedaagse workshop zijn (Circo Track) of een korte versie over een eigen project of product met creatieve professionals (Circo Class). De cursisten krijgen de basis van de workshop via deze webinar aangedragen. De eerste ervaringen om te werken met een webinar zijn positief. Wel wordt bij de evaluatie door de cursisten aangegeven dat ze de inspirerende locatie en het onderlinge contact wel missen. Laten we hopen dat we dat weer snel kunnen oppakken.
