Transformatie onderwijs bij een autodealer 2.0
Verrassende locaties. Dat vinden we leuk bij NRP Academie. Op de vierde dag van de NRP Academie te gast bij een Volvodealer in Naarden, met de bijzondere naam Tinfabriek. Willem Jan van de Burg, eigenaar en initiatiefnemer van dit project leidt ons rond in wat je met recht een showroom 2.0 zou kunnen noemen. De voormalige fabriek is in 1956 opgericht en bleef in werking tot juni 2017. Oude foto’s tonen nog de naam Billiton. Willem-Jan had als Volvo-dealer zijn showroom tegenover deze fabriek en kampte met ruimtegebrek. Hij ging met zijn overbuurman in gesprek toen duidelijk was dat de smelterij zou verhuizen. Het pand was op dat moment door allerlei in- en aanbouwen en begroeiing nauwelijks zichtbaar. Eenmaal binnen zag Willem Jan veel kansen voor een autodealer nieuwe stijl, waar ontmoeten centraal staat. Wat bijzonder is, dat hij kansen zag die anderen niet zagen. Met het schoonmaken van de zwartgeblakerde wanden en plafonds kwam een mooie betonconstructie tevoorschijn. Met de VOCUS Architecten werd een plan gemaakt om het bestaande te respecteren en er verschillende vergader-, werk- en ontmoetfaciliteiten te realiseren. Mooi glazen dozen zijn in de ruimten geplaatst met stalen kozijnen. Willem Jan vroeg zijn zoon om een plan voor de horeca te maken en dat leidde tot de Koffiebar dat tevens als restaurant fungeert voor de flexwerkers die boven in dit gebouw een plek hebben of de mensen die gebruik maken van de vergaderruimten door het hele pand. Met de grote ruimten in dit pand, zag Willem Jan ook kans om evenementen een plek te geven. Het enige dat daarvoor moet gebeuren is dat de auto’s eruit worden gereden, alhoewel niet alle auto’s. Vaak vinden de evenementen het leuk als er enkele auto’s blijven staan. Op vragen van de cursisten antwoordt Willem Jan dat er echt een spinoff is van deze activiteiten op de verkoop van auto’s. De grootste opgave is de verduurzaming van het pand. Dit wordt stapsgewijs opgepakt, per gebouwdeel en voor zover de financiën het toestaan. Hij was er op tijd bij: voordat de energieprijzen gingen stijgen. Op een vraag hoe de gemeente omging met deze transformatie, gaf Willem Jan aan dat het in algemene zin best goed ging. Behalve met de welstandscommissie die de architect vier keer terug vroeg voor het ontwerp van de nieuwbouw die de bestaande bouwdelen verbindt. Of dat nou echt nodig was?
Een mooie brug naar onze eerste spreker vanochtend, Bart Krol, die als titel aan zijn lezing heeft meegegeven: Samenwerken met de overheid. Hij is sinds vier jaar voorzitter van NRP en is in zijn eigen woorden ‘beroepspoliticus’. Hij was 8 jaar wethouder in Soest en 10 jaar gedeputeerde in de provincie Utrecht. Hij constateert dat de markt en de overheid niet dezelfde taal spreken. Nu kan hij met zijn zelfstandig adviesbureau als verbinder tussen deze twee werelden werken. Hij wil met de cursisten delen hoe de overheid denkt en werkt omdat het van belang is voor opdrachtgevers en adviseurs.
Allereerst peilt hij de belangstelling voor de verkiezingen van de Provinciale Staten die op 15 maart as plaats zullen vinden. Het blijft pijnlijk stil. Bart heeft er begrip voor we zijn van de traditionele drie lagen van bestuur (huis van Thorbecke) naar vijf lagen gegaan. Europa is erbij gekomen en ook nog de regio’s die zowel gemeente- als provincie-overschrijdend kunnen zijn. De aankomende verkiezingen zijn ook nog een indirecte verkiezing voor de leden van de Eerste Kamer. Toch best vreemd dat je regionale keuze uiteindelijk effect heeft op de Eerste Kamer.
Het allerbelangrijkste voor een nieuwe ontwikkeling is dat je het college kent met het coalitieakkoord en de wethouder die over jou project gaat met het partijprogramma van zijn partij. Neem daar kennis van, verdiep je erin en kijk waar jouw project bijdraagt aan wat de wethouder graag wil. En vergeet niet eerst de betreffende ambtenaren te informeren, want die hebben een hekel als mensen ‘boven over’ gaan.
Bart geeft een voorbeeld uit eigen praktijk waarbij een consortium van partijen hun prachtig plan presenteerden aan een wethouder maar niet verder kwamen. Nader onderzoek leverde op dat de marktpartijen zich helemaal niet hadden verdiept in de gemeente. Het college- of coalitieakkoord was niet gelezen en men had niet gekeken wat de achtergrond was van de wethouder. Dan is er dus ook geen beeld hoe de wethouder op zaken die voor hem en voor het college van belang zijn, kan scoren. Hij laat de cursisten een strategie bedenken voor een ‘fictieve’ opgave om een pand niet te slopen maar te behouden terwijl een ontwikkelaar het al gehad gekocht met het plan om het bestaande gebouw te slopen. Cursisten reiken verschillende mogelijkheden aan.
Naar aanleiding van de terugkoppelingen van de cursisten geeft hij aan dat het een goed idee is om de omgeving te mobiliseren. Als het past in het beeld van omwonenden, kan het verstandig zijn dit goed zichtbaar te maken. Het maakt het lastig voor de politiek om tegen te zijn. Het is niet goed beheersbaar, dat moet je je wel realiseren.
Nadat Bart inzicht had gegeven in hoe denkt de overheid, gaat de tweede spreker, Birgitte de Maar voormalig lid van het bestuur van Rochdale, de cursisten meenemen in hoe corporaties werken en waar zij mee te maken hebben. Eerst stelt ook zij zichzelf voor. Niet iedereen verwacht dat zij een achtergrond heeft als architectuurhistoricus. Rochdale is in 1903 opgericht door een trambestuurder en een conducteur van de paardentram om woningen te realiseren voor de minderbedeelden. Nu is Rochdale een fusie corporatie met bijna 40.000 verhuureenheden in de Amsterdamse regio. In 1901 werd het fundament voor vele corporaties gelegd met de Woningwet: mensen hadden recht op goede woonomstandigheden. Tot de Tweede Wereldoorlog ontstonden de eerste corporaties ontstonden langs de lijn van de verzuiling. De bruteringsoperatie in 1995 brak met de lijn dat corporaties het uitvoerend orgaan van de overheid zijn die met subsidies woningen voor de minder bedeelden realiseerden. Er werd in één keer afgerekend en corporaties waren private partijen geworden. Om te zorgen voor meer inkomsten gingen corporaties andere avonturen aan, waarvan er een aantal slecht is afgelopen. De reactie hierop vormde de verhuurdersheffing, voor Rochdale betekent dit een bedrag van € 30 miljoen euro per jaar. Naar de mening van Birgitte een onbegrijpelijk sturingsinstrument als je je realiseert dat het wordt opgebracht door de huurpenningen van de huurders in sociale huurwoningen.
Ondanks het feit dat corporaties private bedrijven zijn, is de rijksoverheid van mening dat zij hen mogen sturen. Denk aan het bepalen van de inkomensgrens en verhuurdersheffing. De inkomensgrens zorgt ervoor dat alleen mensen met een uitkering, bijstand en meerdere problemen in de woningen van de corporatie worden gehuisvest. Daarnaast zijn er zowel geestelijke als fysieke gezondheidsproblemen bij de huurders die niet meer bij instellingen terecht kunnen. De overheid is vervolgens van mening dat de corporaties een trekkersrol moeten vervullen bij de verduurzaming van wonen. Maar is het wel terecht om deze groep bewoners te belasten met experimenten terwijl ze – in veel gevallen - in de overlevingsmodus staan?
Vanaf 2020 staan de corporaties voor een nagenoeg onmogelijke opgave. De verduurzaming moet worden opgepakt, de bewoners willen meer zeggenschap, er moet worden gekeken naar andere vormen van beheer. Wat veel partijen niet weten, is dat kijkgroen goed is voor een buurt, maar er mag geen huur voor worden gevraagd terwijl er wel beheerkosten mee gemoeid zijn. Als je werkt met corporaties in gebiedsontwikkelingen of bij verduurzamingsprojecten moet je je bewust zijn dat de corporaties geld besteden aan beschikbaarheid, betaalbaarheid en woonkwaliteit besteed maar ook aan leefbaarheid en duurzaamheid. Het geld kan maar één keer worden uitgegeven. Keuzes moeten worden gemaakt rekening houdend met gebruik, onderhoud en beheer voor de lange termijn. Gezonde wijken zijn het fundament van een gezonde en evenwichtige samenleving en de corporatie spelen hier een belangrijke rol in maar wees je bewust van hun (on)mogelijkheden.
In de middag krijgen de cursisten een workshop participatie met een spel van Ilke Klasen. Zij is een van de drie winnaars van de NRP Masterprijs!
