Werken aan de nieuwe toekomst van de Centrale Markthal
NRP Challenge 2020 from Nationaal Renovatie Platform on Vimeo.
Disclaimer: NRP Academie doet er alles aan om de maatregelen van het RIVM na te leven en een veilige omgeving te creëren voor docenten, cursisten en evt andere aanwezigen. Ook bij het samenwerken is de 1,5m regel nageleefd ondanks dat het gebruik van een telelens bij het maken van de video opnamen anders doet vermoeden.
De NRP Challenge is een tweedaagse workshop over een casus van een NRP partner en waar de cursisten van de NRP Academie kunnen laten zien wat ze hebben opgestoken het afgelopen jaar. Maar wat een vreemd jaar is dat geweest. Twee modules gelukkig nog met fysieke bijeenkomsten op bijzondere locaties door het land heen en na de aftrap van de derde module virtueel. Des te leuker dat de afsluiting van de zevende leergang wel weer een fysieke bijeenkomst mocht zijn.
De opgave die BOEi heeft ingebracht is het gebouw van de Centrale Markthal Amsterdam. Om redenen van logistiek en hygiëne verhuisde de markt vanuit de binnenstad naar een terrein van 40 ha groot aan de Jan van Galenstraat. Het kenmerkende hoofdgebouw uit 1932-34 in de stijl van de zakelijkheid was de grote markthal. De markt was bedoeld als groothandelsmarkt en niet openbaar toegankelijk. In 1969 en 1977-78 werden de meeste havens op het terrein gedempt omdat transport over water geen rol van betekenis meer had ten opzichte van het sterk toegenomen vrachtwagenverkeer. In de jaren 80 werd het terrein - nu onder de naam Centrale Groothandelsmarkt - gemoderniseerd en werden alle oude pakhuizen gesloopt. Alleen de centrale hal, het koelhuis en de marktkantine 'Marcanti' zijn nog overgebleven van de originele inrichting van het terrein. In 1998 werd de markt omgedoopt tot Food Center Amsterdam en in 2006 raakte de grote hal in onbruik. Het gebouw heeft sinds 2007 de status van Rijksmonument.
De gemeente schreef een tender uit in 2013, uiteindelijk heeft maar één consortium een prijs ingediend en de opdracht gekregen. Sinds 2016 is BOEi eigenaar van dit rijksmonument. In afwachting van een definitieve nieuwe functie blijft de Markthal de komende jaren beschikbaar voor evenementen, maar wat moet de toekomst brengen? Jeroen Ketting, projectleider heeft de vraag ingebracht hoe de Centrale Markthal het stralende middelpunt van dit gebied kan worden. Daarbij nog een vijftal subvragen: placemaking, stakeholders, toegankelijkheid, advies over de energiescan en businessplan. Veel te doen voor een vrijdagmiddag en een zaterdagochtend!
Het prachtige weer op vrijdag was in de ochtend nog aardig bij de rondleiding, maar doorwerken toen de temperaturen tot 34oC opliepen, was best zwaar. Er is nauwelijks groen of water in de omgeving en de volgende dag straalden gebouwen en weg hun warmte nog vrolijk uit. Jan Metz heeft alle groepen ondersteund met zijn tekeningen. Op zaterdagmiddag presenteren de vier groepen hun resultaten aan een jury bestaande uit Vincent Gruis (TU Delft), Bart Krol (NRP) en Sylvia Pijnenborg (BOEi).
Veel verschillende oplossingen werden aangedragen. Door de hal als buitenruimte te beschouwen hoeft het monument minder te worden aangetast. Nieuwe volumes kunnen worden ingebracht die wel geklimatiseerd zijn. Het dak leent zich uitstekend voor zonnepanelen en er kan een warmte-uitwisseling met de omgeving plaatsvinden. Daar de nieuwe marktfunctie verder achter op het terrein komt, wordt bij alle groepen de verbinding gezocht met deze functie. Bijvoorbeeld met de horecavakschool, startups met voedselverwerking.
Een andere groep neemt ons direct mee in de smaak van de toekomst en start met de lokale Kesbeke augurk (zoet & zuur van moeder natuur). Deze plek moet weer Amsterdams worden. De steekhavens komen terug waarbij er een strandje wordt gerealiseerd. Misschien nu eens meer voor de lokale inwoners dan voor de toeristen. Stadslandbouw in de grote hal dus van handel naar productie en wonen aan de zijkanten van de grote hal. Tenslotte kan dat in Rotterdam ook!
Een inwoner van Amsterdam verbaast zich erover dat hij hier voor het eerst op het terrein is. Wat een goed bewaard geheim in deze stad. Het grote kunstwerk van Keith Haring op de koeltoren, was het enige dat hij kende. Zijn groep zocht de combinatie met short stay. Een verbinding met de verplaatste groente- en fruithandel werd gevormd door de bietenbrug. In de tijdelijkheid evenementen (1,5 meter bestendig), schaatsbaan en verder grote feesten.
De laatste groep heeft de Amsterdamse grachten naar binnen gehaald met veel groen als eindplan. Het water is opgevangen regenwater en de bomen worden door Amsterdammer geadopteerd. In de tijdelijkheid huisvest een klimbos, waar je met weer en wind ook gebruik van kunt maken.
Een leuke taak voor de jury om hier een keuze te maken, maar zoals Vincent het zo goed verwoordde: ’bij de NRP Challenge zijn alleen maar winnaars’. Dat is ook de reactie van Sylvia ‘leuk dat mensen met andere ideeën komen als ze los van de zorgen van alledag boven over het plan vliegen.’
Het einde van de NRP Challenge is ook het einde van de zevende leergang van de NRP Academie. De cursisten krijgen hun certificaat uitgereikt met een persoonlijke noot en ontvangen daarbij het boek van Floris Alkemade, De Toekomst van Nederland. Deze mensen zijn de toekomst van ons land. Ze hebben het afgelopen jaar bagage opgehaald en inspiratie opgedaan die hen niet alleen in hun werk zal helpen bij de complexe renovatie- en transformatieopgaven, maar hun kijk op samenwerking en toekomstbestendig vastgoed voor altijd heeft veranderd. De volgende leergang start in januari 2021. Mijn collega Barbara Middelhoff en ik kunnen niet wachten om met de volgende groep weer van start te gaan.
